Mavi Kart' ın sağladı haklar
Yurt dışında çifte vatandaşlığı kabul etmeyen ülkelerde yaşayan birçok vatandaşımız, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 25. Maddesinin öngördüğü, Türk Vatandaşlığından çıkma iznini alarak, yaşadıkları ve çalıştıkları ülkenin siyasi, ekonomik, sosyal ve diğer haklarından daha iyi yararlanmak ve her alanda söz ve katkı sahibi olabilmek niyeti ile yabancı ülkenin vatandaşlığını geçerler. Bu yazımızda, Mavi Kart’ ın, yabancı ülkenin vatandaşlığına geçen kişilere ne tür haklar sağladığı ve Mavi Kart sahiplerinin bu haklardan nasıl faydalanabilecekleri kısaca ele alınacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti, Çifte Vatandaşlığa imkân tanımasına rağmen, özellikle Almanya dâhil olmak üzere, bazı Avrupa ülkeleri çifte vatandaşlığı kabul etmemektedir. Türkiye Cumhuriyeti, yurt dışında bulunan vatandaşlarının yaşadıkları ülkenin vatandaşlığını kazanmalarını desteklediği için, Mavi Kart (eski adıyla Pembe kart) uygulamasını bu vatandaşların ve hatta alt soylarının Türkiye ile ilişkilerinin devam ettirebilmeleri amacıyla getirmiştir. Ancak Türk vatandaşlığından izinle çıkan kişilerin, Türkiye’ deki nüfus kütük kayıtları kapatılır ve Nüfus Kütüğü’ nde artık herhangi bir işlem ve kayıt yapılamaz.
Mavi Kart nedir?
Mavi Kart, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların üçüncü dereceye kadar alt soylarının talepleri halinde, 5901 sayılı Kanun’un 28. Maddesinde belirtilen haklardan faydalanabileceklerini gösteren resmi bir belgedir. Aynı zamanda Mavi Kart 210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu kapsamındadır.
Mavi Kart Kütüğü nedir ve nasıl işlem yapılır?
Mavi Kart sahiplerinin güncel bilgileri elektronik ortamda “Mavi Kartlılar Kütüğünde” tutulmaktadır. Söz konusu kütüğe yalnızca doğumla Türk vatandaşı olup çıkma izni almak suretiyle Türk Vatandaşlığını kaybeden kişiler kaydedilir. Bu kişilere vatandaşlık numarasına benzer bir numara verilir ve T.C. Kimlik numarası istenilen yerlerde bu kimlik numarası kullanılır. Böylece ilgili kurum ve kuruluşlarda Türk vatandaşı gibi işlem yapılma imkânı sağlanmaktadır. Önemle belirtmekte fayda vardır ki, 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 8/A Maddesi uyarınca, Mavi Kart Kütüğüne kayıtlı olan kişiler, nüfus olaylarını (evlenme, boşanma ve benzeri değişiklikler gibi) yurt içinde nüfus müdürlüklerine, yurtdışında ise dış temsilciklere beyan etmekle yükümlüdür.
Mavi Kartlılar hangi haklardan ve hangi şekilde faydalanabilirler?
Mavi Karta sahip olan kişilerin ve üçüncü dereceye kadar olan alt soylarının, 5901 Sayılı Kanun’ un 28. Maddesi uyarınca, seçme ve seçilme, muafen araç ve ev eşyası ithal etme hakları ile askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Aynı zamanda söz konusu kişilerin sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları da saklı olup bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabidirler; yani Sosyal Güvenlik Haklarından faydalanabilirler. Ayrıca 6552 Sayılı Torba Yasa ile birlikte getirilen düzenlemede, Mavi Kart sahipleri, yurtdışında Türk vatandaşı olarak çalıştıkları süreler için yargı yoluna ve mahkemeye başvurmaksızın Türkiye’ den borçlanma yolu ile emekli olmak için yurt dışı borçlanması da yapabilmektedir.
Mavi Kart Kütüğünde kayıtlı olan kişiler, bir kadroya dayalı veya kamu hukuku rejimine tabi olarak asli ve sürekli kamu hizmeti görevlerinde bulunamazlar. Fakat burada da yasayla yeni bir düzenleme getirilmiş olup, artık Mavi Kart sahipleri kamu kurum ve kuruluşlarında işçi, geçici veya sözleşmeli personel olarak çalışabilmektedirler.
Ayrıca Mavi Karta sahip olan kişiler, Türkiye’ de çalışmaları için çalışma iznine gerek duymaksızın istedikleri işte çalışabilirler. Bunun yanı sıra yabancı muamelesi görmeksizin, taşınmaz alım-satım işlemleri de gerçekleştirebilirler. Söz konusu haklardan faydalanabilmek için Mavi Kartın ibrazı yeterlidir.
Mavi Kart müracaatı için kişilerin bizzat kendilerinin müracaat etmesi gerekmektedir. Müracaat yurt içinde ilçe nüfus müdürlükleri, yurt dışında ise Türkiye dış temsilciliklerine iki adet fotoğraf ve uyruğunu taşıdıkları yabancı ülkenin kimliği ve pasaportu ile yapılır.
Mavi Kart sahiplerinin yaşadıkları sorunlar
Tüm bu düzenlemelere rağmen, Mavi Kart sahiplerinin banka işlemlerinde, cep telefonu hattı açma gibi birçok işlemde zorluklarla karşı karşıya kaldıkları gözlenmektedir. Bu sorunların önüne geçilmesi için 17 Ocak 2016 tarihinde, TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Kanun tasarısıyla, Mavi Kart 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında değerli kâğıt olarak tanınmıştır. Bu düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile birlikte Mavi Kart, kimlik kartı ve aile nüfus cüzdanı ile birlikte nüfus hizmetleri bağlamında değerli kart olarak kabul edilecektir.
İzinle Türk vatandaşlığından çıkan ve vatandaşlığına geçilen ülkenin mevzuatı uyarınca çifte vatandaşlık hakkı bulunmayan vatandaşlarımıza tavsiyemiz, Mavi Kart müracaatında bulunmaları ve Kanunun tanıdığı haklardan yararlanmaya devam etmeleridir.